เดี๊ยวนี้เรามีอุดมคติใหญ่ ๆ ว่าสังคมประชาธิปไตย สังคมเผด็จการ กระทั่งแยกออกมาเป็นชั้นน้อย ๆ เป็นสังคม ๆไม่รู้กี่สิบ กี่ร้อยสังคม แม้สิ่งที่เรียกว่า สังคม นี้มันก็เดิน เพราะมีการประกอบขึ้นด้วยคน ที่มีความรู้สึกนึกคิด มีจิตใจสำหรับปรารถนาต้องการ เพราะฉนั้นมันก็ชวนกันเดิน
เรื่องสังคมนี้ มันมีอะไรแปลกอยู่หน่อยที่ว่า มันเกี่ยวพันกันยุ่งเหมือน แขน ขา มือ เท้า มันเกี่ยวพันกันยุ่ง ไม่เป็นอิสระแต่ละคน แล้วมันก็ต้องเดินเปะปะ ๆ แล้วความปรารถนาของหลายคนมารวมกันนี้ มันลงรอยกันยาก เพราะฉนั้น มันจึงยากที่จะไปสู่ความสงบ หรือว่าจุดสูงสุดชนิดนิพพาน โดยที่สังคมก่อรูปขึ้นมา ด้วยอำนาจของความอยาก ความปรารถนา ความต้องการบางอย่างบางประการอยู่ในวงแคบ ๆ ไปดูสมาคม ดูสังคม ดูบริษัท ดูอะไรไปเองก็แล้วกัน จะเห็นว่าอยากที่สังคมชนิดนี้ จะมุ่งหมายไปไกลจนถึงนิพพาน
ทีนี้ ก็มีสังคมอีกประเภทหนึ่ง ซึ่งเราก็ไม่เรียกว่าสังคม ควรจะเรียกว่าอาศรมมากกว่า เพราะคนที่มีความคิดเหมือน ๆ กัน ต้องการอย่างเดียวกัน แล้วก็ออกไปหาโอกาสหาหนทางที่จะบรรลุวัตถุประสงค์อันนั้น เช่นมาบวชเป็นพระพร้อม ๆ กันตั้งหน้าตั้งตาปฏิบัติจริง ให้เป็นสังคมที่บริสุทธิ์อย่างนี้ ก็มีความหมายไปอีกแบบหนึ่ง แต่ว่าคำว่าสังคมในภาษาพูดในปัจจุบันนี้ ไม่ได้หมายอย่างนี้ ไปหมายถึงสังคมหรือระบบสังคมทางการเมือง ทางอะไรก็เสียหมด ถึงอย่างไรก็ดี เราก็ยังพูดได้ว่า การที่เอามนุษย์ที่มีกิเลส หรือยังมีกิเลส มาผูกพันกันเป็นสังคม เพื่อจะให้ทำอะไรดีที่สุด หรือไปสู่จุดที่สูงที่สุด นี้ยากอยู่มาก
สังคมขึ้นอยู่กับหน่วยย่อยคือ "ปัจเจกชน" ถ้าเขามีการศึกษาดี มีอะไรดี มารวมกันเป็นสังคมก็คงจะดี หรือจะง่ายบ้าง แต่แล้วเราจะเห็นได้ว่า ปัจเจกชนเดินไม่เหมือนกัน ปัจเจกชนเดินคล่องตัวเป็นอิสระ ไปได้เร็ว ไปได้ไกล ไม่มีใครขัดคอ พอรวมกันเป็นสังคมแล้ว ก็อยากที่คนหนึ่งจะเดินแยกปลีกตัวออกไปได้ มันถูกดึงไว้ แล้วถ้ามีคนเห็นไม่เหมือนกัน มันก็ถูกโต้แย้งขัดขวางดึงกันอยู่ที่นี่ นี่ก็เป็นสิ่งที่ต้องเอามาพูด เพราะว่าเดี๋ยวนี้ โลกเต็มไปด้วยสังคม แล้วก็เดินไปไม่ได้ มันวนเวียนอยู่ในวิกฤตกาลของโลกนี่เอง.
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น